Huyu ni Mangi Shangali. Utamaduni na maisha ya watu wanavyoishi Machame kwa kiasi kikubwa ni matokeo ya uongozi wa Mangi. Aliruhusu dini ya Ukiristo iingie Machame. Alilazimisha watu wa Machame kwenda kukamata ardhi sehemu za tambarare (lowlands), aliruhusu shule zianzishwe, nk
Image may contain: one or more people

Shangali Ndesserua, aka Yakobo Mushi, alizaliwa mwaka 1877, kama baadhi ya mapokeo ya kihistoria yanavyosema. Ndiye Mangi wa Machame aliyetawalishwa akiwa mdogo zaidi, inakadiriwa akiwa na umri wa miaka 13 tu, na inasemekana alipelekwa jando mapema ili atawalishwe haraka baada ya nchi (Machame) kuwa kwenye sintomfahamu kubwa ya kisiasa na wasiwasi wa kaka yake, aliyeitwa Ngamini, kujiimarisha kisiasa kutokana na utupu wa muda mrefu wa uongozi uliokuwepo Machame baada ya baba yao, Mangi Ndesserua, kupotea kwenye umma (public) kwa kitambo. Kutokana na udogo wake kiumri, alisaidiwa kwa kiasi kikubwa kwenye mashauri ya kiutawala na baba yake mkubwa wa kiukoo aliyeitwa Nasua, akisaidiana na baba yake mdogo aliyeitwa Malyamangi.

Mangi Shangli ni mtawala pekee wa Machame aliyetawalishwa kwenye kipindi cha umasikini mkubwa Machame na nchi ikiwa na hali mbaya sana ya kiuchumi na kiusalama. Karibu mwaka mmoja uliopita kabla ya kutawalishwa (around May, 1889), Machame ilishambulia vibaya kwa hila na wakibosho chini ya utawala wa Mangi Sina, huku wakichoma moto mashamba, nyumba, na kuteka mifugo karibu yote iliyobakia Machame. Kana kwamba hiyo haikutosha, mwishoni mwa 1889, vita vya wenyewe kwa wenyewe (civil war) viliibuka Machame kwa kile kilichoelezwa na watu mashuhuri wa ukoo wa Mangi Ndesserua, walioitwa Nasua, Karawa, na Muro wa kwa Meenda, kwamba Ngamini aliyeonekana ni kiongozi wakati huo hakuwa kiongozi rasmi, si chaguo la baba yake Ndesserua, ni dhaifu, na anasababisha nchi kuvamiwa na kushambuliwa hovyo na maadui hivyo lazima aondolewe. Vita vya wenyewe kwa wenyewe viliisha rasmi mwanzoni mwa 1890 baada ya kufika kwa mmishionari wa kifaransa, aliyeitwa Alexander Le Roy, pamoja na afisa wa Kijerumani Moshi, kapteni Eltz, na kufanya mashauriano kati ya Machame na Kibosho, na kumshauri Ngamini akubali kutotambuliwa kama kiongozi Machame ili nchi itulie. Mmishionari Le Roy anaeleza katika kumbukumbu zake kwamba hali aliyoikuta Machame wakati huo haiwezi kuelezeka kwa maneno ya kawaida kutokana na nchi ilivyokuwa imeharibika vibaya kwa vita vya wenyewe kwa wenyewe, watu wakubwa kwa wadogo wakifa kwa njaa na magonjwa ya milipuko, na wengi wakionyesha kupoteza tumaini. Hii ndiyo hali ya kimaisha ambayo Shangali alianza nayo alipotawalishwa Machame.
 
Top